Czasowniki nieregularne - część I

Moi drodzy,

Mimo, że została mi do omówienia jeszcze jedna grupa czasowników regularnych oraz przedstawienie modelu jej odmiany, zdecydowałam się dzisiaj przedstawić trzy czasowniki nieregularne (poder - móc, potrafić; saber - umieć, wiedzieć; ir - iść, jechać). Często się zdarza, że sprawiają one dużo kłopotu osobom uczącym się języka portugalskiego. Jako że wiele z nich nie jest pogrupowanych wg. jakiegoś wzorca odmiany, po prostu trzeba się każdego z nich wykuć. Generalnie nie polecam nauki pamięciowej, jednak tu inaczej się nie da ;) 
Wracając do meritum, poniżej zamieszczam odmianę wspomnianych czasowników w czasie teraźniejszym:




Jak może się domyślacie, pierwsze dwa czasowniki są częściowo nieregularne tzn. tylko pierwsza osoba liczby pojedynczej posiada formę nieregularną (sei, posso). W pozostałych przypadkach czasownik odmienia się tak jak wszystkie czasowniki II grupy (-er).
Natomiast czasownik ir jest całkowicie nieregularny.


Comentários

  1. Nie uczę się portugalskiego,ale lubię czytać to co piszesz. Jak podszkolę się w rosyjskim i włoskim to może zacznę naukę portugalskiego. Wydaje mi się czy jest sporo słówek podobnych do francuskich ?

    ResponderEliminar
    Respostas
    1. Trochę jest tych podobieństw. W końcu to ta sama grupa językowa. Jednak chyba więcej jest między portugalskim i hiszpańskim.

      Jak długo uczysz się rosyjskiego? To jedno z moich marzeń językowych, ale na razie nie mam na nie czasu :(

      Eliminar
    2. Zabieram się do rosyjskiego od ponad roku. Niestety pozapominałam sporo rzeczy, bo miałam długą przerwę. Teraz odnawiam swoją wiedzę,ale malutkimi kroczkami- brak czasu. Mam też problem, bo nie potrafię wybrać między rosyjskim a włoskim. Gdybym przyłożyła się porządnie najpierw do jednego, a potem do drugiego któryś z nich opanowałabym wystarczająco dobrze (dla mnie). Jest jeszcze jedna rzecz,która wpływa niekorzystnie na moją naukę - niemiecki. Właściwie to jego brak. W tej szkole mam tylko angielski i francuski(gdzie robię za drugą 'nauczycielkę'). Od ok.7 lat uczę się niemieckiego,umiem sporo i szkoda mi stracić to czego się nauczyłam. Dlatego sama robię sobie jakieś ćwiczenia, czytam itd.- żeby nie zmarnować tych 7 lat...

      Eliminar
  2. Hej
    Spadłaś mi z nieba! A raczej Ty i Twój blog.
    Mam problem ze zrozumieniem dopełnieniem bliższym i dalszym.
    Rozumiem je w hiszpańskim, ale problem z portugalskim.
    Mogłabyś je na swoim blogu objaśnić?
    W ogóle nie kumam tego co jest w portugalskim a czego nie ma w hiszpańskim bo wtedy trudniej mi sobie to wytłumaczyć.
    Np. w hiszpańskim mówi się "en domingo" a po portugalsku "no domingo" i "em domingo". Nie kapuje tego. Możesz to objaśnić?
    W ogóle jest stronka gdzie są dobrze omówione takie zagadnienia gramatyki portug. jak:
    dopełnienie bliższe i dalsze

    zaimki dzierżawce

    przyimki

    Możesz polecić jakieś strony www?

    ResponderEliminar
    Respostas
    1. Witam,

      Postaram się coś napisać o dopełnieniach. Rzeczywiście materia jest dość skomplikowana. Nie tylko ze względu na poprawne zastosowaniem, ale też pozycje w zdaniu lub wyrazie.

      Co do dni tygodnia to w portugalskim - to stosujemy no domingo lub ao domingo. Więcej tutaj: http://moj-portugalski.blogspot.com/2012/05/jak-to-jest-z-tymi-dniami-tygodnia.html

      Jeżeli chodzi o stronki do nauki to nie korzystam z żadnej. Natomiast w nauce gramatyki pomaga mi pozycja przywieziona z Francji.

      Eliminar
  3. Albo:
    1) Czy konstrukcja ir + infinitivo to jest to samo co haver de + inf ?
    2) De noite / a(akcent graficzny) noite Jaka jest różnice?
    3)O livro e mais interessante do que/que o filme
    Czy "do" jest tam konieczne? Zawszy przy porównaniach jest "do"?
    4) Jaka jest różnica między nenhum a ninguno i ningum? Nie kapuje tego

    To chyba tyle. Będę wdzięczny za każdą wskazówkę. Pozdrawiam

    ResponderEliminar
    Respostas
    1. Przepraszam, że tak późno odpowiadam, ale nie miałam przez kilka dni dostępu do internetu.

      1. To nie to samo. Ir + bezokolicznik odnosi się do czynności wykonywanej w przyszłości (generalnie bliższej przyszłości). Natomiast haver de + bezokolicznik, mimo że w pewnym sensie tyczy się przyszłości wyraża konieczność, zobowiązanie (imperatyw wewnętrzny) dot. zrobienia czegoś. Może też wyrażać pewne prawdopodobieństwo.

      2. De noite i a noite - w tłumaczeniu oznaczają to samo (wg. słownika i gramatyki które posiadam). Jednak wysłałam zapytanie do pewnej Portugalki. Może istnieje jakaś różnice. Zobaczę co mi odpisze.

      3. W części materiałów, które posiadam znalazłam jako jedynie obowiązującą formę "do que". Jednak z tego co kiedyś czytałam wynika, że w comparativo można "do" pominąć. Niestety nie wiem czy jest tak w każdym przypadku i czy istnieją jakieś reguły.

      4. Ninguem - czyli po polsku nikt, to forma nieodmienna zaimka. Natomiast "nenhum" (żaden) stosujemy razem z rzeczownikiem. Dlatego też musi się on zgadzać z nim w liczbie i rodzaju (nenhum (r. męski, l. poj.), nenhuma (r. żeński, l. poj.), nenhuns (r. męski, l. mn.), nenhumas (r. żeński, l. mn.). np. nenhuma coisa, nenhum aluno.

      Eliminar
    2. Dostałam już odpowiedź na dwie wątpliwości.

      1. Więc w porównaniach musimy używać "do que". Zdarza się, że jest pomijane w języku potocznym. Natomiast prawidłowo musimy go użyć pełnej formy.

      2. De noite i à noite - tak jak pisałam oznacza to samo. Jednak są takie wyrażenia, w których zastosujemy tylko te pierwsza formę np. creme de noite - krem na noc. Przykład trochę nieodpowiedni, ale jakoś nie mogę sobie przypomnieć czegoś innego ;)

      Eliminar
  4. w hiszp. mowi się "el domingo" ale "en invierno" "en mayo" sorki xd
    normalnie tak się zdenerwowałem jak zobaczyłem ile nie rozumiem z tego portugalskiego ze az mi się ręce trzęsą a sesja za pasem ):

    ResponderEliminar
  5. Wydaje mi się, że w portugalskim z miesiącami zawsze "em".
    Dni tygodnia w zależności od sytuacji:
    jednorazowa - "em" czyli no domingo, na segunda-feira
    powtarzalna - "a" czyli ao domingo, à segunda-feira, às segundas-feiras

    ResponderEliminar
    Respostas
    1. Dokladnie. A z porami roku: no inverno, na primavera.

      Eliminar
    2. Este comentário foi removido pelo autor.

      Eliminar
    3. Witam, szukając odmiany czasowników nieregularnych w portugalskim natrafiłam na Twojego bloga i jestem zachwycona :) Czytając wasze wątpliwości pozbyłam się własnych i jestem wniebowzięta :) Chętnie zagłebie sie w inne zawiłości tego wspaniałego jezyka bo wydajesz sie być genialnym przewodnikiem Pozdrawiam Aga

      Eliminar
    4. Dziękuję za miłe słowa. Mam nadzieję, że znajdziesz na blogu więcej przydatnych informacji. W razie wątpliwości zachęcam również do kontaktu, przy pomocy formularza lub bezpośrednio na e-mail.

      Eliminar
    5. Szanowna Pani, jak wytłumaczyć różnicę w odmianie 2 os. liczby mnogiej (voces - brak możliwości użycia znaków diakrytycznych) w porównaniu np. z: Gramatyka języka portugalskiego z praktycznymi przykładami, Lingea s.r.o., 2014, Wydanie I, str. 60-61? Z góry dziękuję za odpowiedź.

      Eliminar
    6. Niestety trudno odnieść mi się do przykładów zawartych we wspomnianej gramatyce, ponieważ jej nie posiadam. Musiałabym je najpierw zobaczyć, aby wyjaśnić problem.

      Eliminar
    7. Szanowna Pani, bardzo dziękuję za nadzwyczaj szybką - mając na uwadze datę ostatniego, poprzedniego wpisu - odpowiedź. Zapoznałem się z nią w dniu wczorajszym w godzinach wieczornych, napisałem stosowne wyjaśnienie ale zamiast zalogować się anonimowo - spiesząc się z uwagi na późną porę - zrobiłem to przez konto Google, którego nie posiadam, gdy zaś powróciłem do strony głównej dyskusji zapisany tekst zniknął.
      Powracam zatem do sprawy w dniu dzisiejszym.
      Rozbieżność, o której pisałem dotyczy 2 os. liczby mnogiej czasowników nieregularnych w czasie teraźniejszym. Pani - tak jak i np. Portuguese Lab na darmowym kanale Youtube, czy learn-portuguese.org - podaje końcówkę -em (poder, saber) oraz vao (brak znaku diakrytycznego, odnośnie czasownika ir). Owa Gramatyka podaje zaś: sois (ser), sabeis (saber), ides (ir) na str. 61 oraz construis (brak znaku diakrytycznego, construir), dormis (dormir), cais (brak znaku diakrytycznego, cair), sais (brak znaku diakrytycznego, sair) na str. 60 w tabelce. Nadto Gramatyka ta nie wyjaśnia owej rozbieżności ani we Wstępie (str. 7), ani w Czasownikach (str. str. 58-61), ani w Brazylijskim języku portugalskim (str. str. 125-134). Nie wiem jak zamieścić skan przytoczonych stron ale proszę mi uwierzyć mam ową Gramatykę - zakupioną za 25 PLN - przed oczami na blacie biurka.
      Oczekując odpowiedzi zastanawiałem się nad powodem takiego stanu rzeczy. Może to archaizmy, może zaś najzwyczajniejsze poplątanie różnych wersji języka portugalskiego (mającego przecież ich co najmniej kilka). Np. wersja języka sprzed reformy z 1911 r.
      Z góry dziękuję za udzielenie odpowiedzi.

      Eliminar
  6. Dziękuję za dokładniejszy opis zapytania. Postaram się go wyjaśnić jak najlepiej, chociaż sprawa nie jest prosta. W wielu podręcznikach do nauki języka portugalskiego, w tym tych wydawanym przez wydawnictwa portugalskie, nie pojawia się odmiana zawierająca formę vós (np. sois) - czyli ta, która pełniła pierwotnie rolę 2 os. liczby mnogiej. Jednakże można spotkać podręczniki, które nadal nam ją prezentują.
    Problem z funkcjonowaniem dwóch form odpowiadających 2 os. liczby mnogiej tj. np. vós sois oraz vocês são wynika ze zmian w ewolucji języka portugalskiego. Chociaż z punku widzenia formalnego obie formy są poprawne i mogą być używane, to jednak współcześnie w języku portugalskim przeważa stosowanie formy vocês. Natomiast starszą wersję spotyka się raczej w tekstach literackich.

    ResponderEliminar
    Respostas
    1. Szanowna Pani, bardzo dziękuję za klarowne wyjaśnienia. I nadzwyczaj szybkie. Pozwolę sobie zadać dodatkowo jeszcze poniższe dwa pytania.
      Czy zatem w tekstach oficjalnych (np. akty prawne, dokumenty urzędowe) stosuje się wersję obecnie powszechniejszą (vocês, são - w. i w. z Pani odpowiedzi już poprawnie), czy też obowiązuje sztywno język literacki (vós, sois) albo też dozwolone są obie wersje?
      Czy odnośna zmiana (ewolucja) związana była z reformą z 1911 r., umową pomiędzy państwami portugalskojęzycznymi z 1990 r., czy też nastąpiła w innych okolicznościach?
      I jeszcze podzielę się z Panią (może się to Pani przyda) literaturą powołaną w owej Gramatyce:
      1. Texto Editores, Dicionario de Lingua Portuguesa, Universal, Lisboa 2005,
      2. Texto Editores, Gramatica - Lingua Portuguesa, Universal, Lisboa 2005,
      3. Caminho, Gramatica da Lingua Portuguesa, Lisboa 2003,
      4. Caminho, Introducao a linguistica geral e portuguesa, Lisboa 2006,
      5. Publico, Sinonimos e antonimos, Lisboa 2004,
      6. Texto Editores, Gramatica de Lingua Portuguesa, Lisboa 2006,
      7. Texto Editores, Breviario de Lingua Portuguesa, Lisboa 2006,
      8. Universidade Aberta, Lingua Portuguesa - Instrumento de Analise, Lisboa 2000,
      9. Espasa, Gramatica Portuguesa, Madrid 2008.
      Za brak oczywiście licznych znaków diakrytycznych także oczywiście przepraszam.
      Lista ta obejmuje pozycje zagraniczne, do których nie mam dostępu. Stąd moje zapytanie pierwotne. Bywa bowiem i tak niestety, iż i w podręcznikach uniwersyteckich pojawiają się błędy faktograficzne polegające także na błędnych cytowaniach (nie chcąc nabywać zapewne trudno-dostępnej literatury obcej i się przez nią następnie przedzierać - o ile pozycje sprzed przecież co najmniej kilku lat byłyby w ogóle dostępne - pozwoliłem sobie zwrócić się do Pani z wiadomymi wątpliwościami).
      Bardzo dziękuję za życzliwość i udzielone wyjaśnienia.

      Eliminar
    2. Szanowna Pani, przepraszam za dzień - już wolny od zajęć zawodowych - i późną porę. Poszukując jednakże rozwiązania problemu przeglądnąłem wnikliwie Gramatykę... (Zaimki, str. 35) oraz na kanale Youtube oglądnąłem "Ser and Estar - Verb "Be" - Learn Portuguese through English" (youtube.com/watch?v=V_wQhe9h9Jo). Dzielę się zatem z Panią niezwłocznie - wobec zaangażowania Pani w sprawę - wynikami. Rozumiem zatem, iż różnica wynika z praktyki językowej (Pani i inne źródła podajecie powszechną praktykę językową a język literacki pozostaje literackim - uniwersyteckim). Jeżeli znajdzie Pani czas proszę - zapewne tylko - o potwierdzenie, iż w aktach normatywnych i dokumentach urzędowych najprawdopodobniej używany jest język "literacki" - oczywiście od strony urzędowej. Dziękuję za Pani dotychczasowe wyjaśnienia i ewentualne dalsze. Pozdrawiam.

      Eliminar
    3. Reforma z 1911 roku dotyczyła jedynie ortografii. Podobnie jak to miało miejsce w przypadku wprowadzonej niedawno.
      Jeżeli chodzi o teksty prawne lub dokumenty tworzone w języku formalnym, to mamy do czynienia z innego rodzaju konstrukcjami. Obowiązuje albo forma bardziej bezosobowa lub formuła zwrotu Pan/Pani.

      Eliminar

Enviar um comentário

Mensagens populares deste blogue

Jak pisać po portugalsku na komputerze, czyli klawiatura portugalska

Ogrom czasów i trybów w języku portugalskim.

Parabéns - słówko o wielu obliczach